کانی شناسی و ژنز کانسار مس خلیفه‌لو با تکیه بر داده‌های ژئوشیمیایی سنگ میزبان و ویژگی‌های ایزوتوپی O و S

کانسار مس خلیفه‌لو (جنوب خاوری زنجان) یک نمونه از ذخایر رگه‌ای با میزبان آتشفشانی است که در زون متالوژنی طارم و در البرز باختری (شمال باختر ایران) واقع شده است. زون طارم به‌طور عمده از نهشته‌های آتشفشانی و ولکانوکلاستیک  سازند کرج ( ائوسن آغازی تا میانی) تشکیل شده است. از نظر موقعیت چینه‌شناسی سازند کرج به دو عضو کردکند و آمند تقسیم شده است. عضو آمند بر روی عضو کردکند قرار گرفته و به 6 واحد Ea1 تا Ea6 تقسیم شده است. ذخیره مس خلیفه‌لو در واحد‌های Ea5 و Ea6 از عضو آمند جای گرفته است. سازند کرج توسط توده‌های نفوذی بزرگ و کشیده با گرایش کالک‌آلکالن قطع شده است. سنگ میزبان ماده معدنی توف‌های سبز و ندرتاً آندزیت‌ها هستند. الگو‌های عناصر نادر خاکی در نمونه‌های مورد مطالعه، نشان‌دهنده بی‌هنجاری منفی عنصر Eu است که ناشی از تجزیه پلاژیوکلاز‌هاست. در تمامی نمونه‌های سنگی مورد مطالعه، غنی‌شدگی از عناصر نادر خاکی سبک (LREE) و عناصر  لیتوفیل بزرگ‌یون (LILE) و نیز تهی‌شدگی از عناصر با شدت میدان قوی (HFSE) مشاهده می‌شود.  این مسئله احتمالاً نشان‎دهنده منشأ مشترک این سنگ‌هاست. کانه‌های اصلی شامل کالکوپیریت، بورنیت، کالکوسیت و کوولیت و کانی‌های گانگ شامل کوارتز، سریسیت و کلسیت هستند. در این مقاله منشأ سیالات کانسار‌ساز و ژنز کانسار مس خلیفه‌لو با استفاده داده‌های ایزوتوپی گوگرد و اکسیژن مورد بررسی قرار گرفته‌ است. مقادیر ایزوتوپ گوگرد کالکوپیریت 2- تا 3/5- در هزار است. با توجه به مقادیر منفی ایزوتوپ گوگرد و وجود پیریت‌های فرامبوییدال در توف‌ ماسه‌ای میزبان کانه‌زایی، می‌توان گفت سولفید‌های ذخیره خلیفه‌لو توسط سیالاتی تشکیل شده‌اند که گوگرد آنها از یک منبع رسوبی مشتق شده است. مقادیر ایزوتوپ اکسیژن کوارتز 3/12 تا 3/14 در هزار و مقادیر δ18O سیالات محاسبه شده از نمونه‌های کوارتز در گستره 6/0 تا 6/3 در هزار هستند. با استفاده از داده‌های ایزوتوپ اکسیژن منشأ سیالات کانه‌ساز در کانسار مس خلیفه‌لو سیالات جوی- سازندی معرفی شده است. این تحقیق نشان‎دهنده شباهت کانسار خلیفه‌لو با ذخایر رگه‌ای تیپ کوردیلرایی (cordilleran) است.